το υπέρκορο διάλυμα- ο θερμός πάγος

Δες το παρακάτω βιντεάκι:

http://www.youtube.com/watch?v=z8UBaC8RzpQ

Εξηγήσεις:

Ο “θερμός πάγος” είναι ένα υπέρκορο υδατικό διάλυμα οξικού νατρίου, δεν είναι καν πάγος δηλαδή, το οποίο με προσθήκη μικρής ποσότητας παραπάνω οξικού νατρίου ή με κούνημα στερεοποιείται παράγοντας θερμότητα (εξώθερμη αντίδραση).

Το φοβερό και τρομερό “οξικό νάτριο” (sodium acetate) είναι ένα άλας (αλάτι), που προκύπτει από αντίδραση οξικού οξέος (βρίσκεται στο ξύδι ) και διττανθρακικού νατρίου, της “μαγειρικής σόδας” . Τα προϊόντα της αντίδρασης είναι οξικό νάτριο, νερό και διοξείδιο του άνθρακα — γι αυτό εξάλλου αφρίζει και το μίγμα. Η αντίδραση έχει ως εξής:

CH₃COOH + Na⁺¹ (HCO₃ )^–1 → CH₃COO^–1 Na⁺¹ + H₂O + CO₂

Κορεσμένο διάλυμα ονομάζεται το διάλυμα στο οποίο δεν μπορεί να διαλυθεί παραπάνω ουσία, π.χ. αν ρίχνεις αλάτι στο νερό θα δείς ότι από ένα σημείο και μετά δεν μπορεί να διαλυθεί άλλο, γι’ αυτό και πέφτει στον πάτο. Ένα υπέρκορο διάλυμα είναι ένα διάλυμα στο οποίο έχεις διαλύσει παραπάνω ουσία από ότι θα μπορούσες να διαλύσεις, π.χ. θερμαίνοντάς το με αποτέλεσμα η διαλυτότητα της ουσίας να αυξηθεί (εδώ δες πως το ζεστό νερό διαλύει περισσότερο αλάτι από ότι το κρύο).

* Η διαλυτότητα του οξικού νατρίου στο νερό είναι: 170,2 g/100ml νερό στους 100℃ και  119 g/100ml νερό στους 20℃.

Το υπέρκορο διάλυμα με την προσθήκη λίγων κρυστάλλων ή και με ανάδευση ακόμα μετατρέπεται σε κορεσμένο, οπότε θα καθιζάνει η παραπάνω ουσία που παραδόξως είχε διαλυθεί. Στην περίπτωσή μας μάλιστα η μετατροπή αυτή είναι εξώθερμη – η θερμοκρασία ανεβαίνει στους 54 ℃ – και επομένως το στερεό (ίζημα) που σχηματίζεται είναι ζεστό. Γι αυτόν τον λόγο χρησιμοποιείται σε “heating packs” δηλαδή “σακουλάκια” που παράγουν θερμότητα όταν πατήσεις με δύναμη ένα δισκάκι που έχουν μέσα.

Η συνταγή είναι εδώ.

 Στο παρακάτω βίντεο ξεκινάνε με ένα λίτρο ξύδι ,για το οποίο χρειάζονται 2 με 3 κουταλιές της σούπας μαγειρική σόδα. Το βράζουν για να συμπυκνωθεί (να φύγει νερό μπόλικο δηλαδή) και το κρυώνουν στο ψυγείο!

http://www.youtube.com/watch?v=jpEZWdPIg9o&feature=player_embedded

Τα πράματα μπορούν να γίνουν πολύ πιο εύκολα αν δεν θές να βράζεις ξύδια!

Μπορείς σε μια μικρότερη ποσότητα ξυδιού να αρχίσεις να ρίχνεις μαγειρική σόδα ανακατεύοντας μέχρι να σταματήσει η αντίδραση, δηλαδή να σταματήσει να αφρίζει. Αφήνεις το υγρό να εξατμιστεί και σου μένουν κρύσταλλοι οξικού νατρίου! Αυτούς μπορείς να τους χρησιμοποιήσεις διαλύοντάς τους σε μικρή ποσότητα ζεστού νερού, έτσι ώστε να φτιάξεις ένα υπέρκορο διάλυμα. Μετά απο αυτό το στάδιο μπορείς να ακολουθήσεις τις οδηγίες του παρακάτω βίντεο : http://www.youtube.com/watch?v=21IcpkxgBVY&feature=player_embedded

Με τον θερμό πάγο μπορείς να απασχολήσεις για ώρες ολόκληρες τους αμύητους φίλους σου και να ανακηρυχτείς σε “Επιστήμονα” της παρέας!

Το οξικό νάτριο έχει ενδιαφέρουσες χρήσεις : αυτό δίνει στα πατατάκια Salt and Vinegar (Αλάτι και Ξύδι) την γεύση τους! Επίσης μπορείς να φτιάξεις γλυπτά όπως στο παρακάτω βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=uy6eKm8IRdI&feature=player_embedded

Αν η κρυσταλλοποίηση γίνει αργά, ξεκινάει σαν “βελόνες” :

http://www.youtube.com/watch?v=HnSg2cl09PI&feature=player_embedded